Tommy Wieringa – Joe Speedboot (2006)

Tja, wat zal ik hiervan zeggen? Een bijzonder boek, waarvan ik had gehoord dat het wordt ingezet om de jeugd weer aan het lezen te krijgen. Ik was dus wel nieuwsgierig, en toen ik hem aantrof in de Amsterdamse Straatbieb, dacht ik: dit is mijn kans, anders had ik hem waarschijnlijk niet gelezen.

Het boek kwam pas op gang ruim na de eerste helft, vond ik. Toen Fransje in zijn rolstoel internationaal ging armworstelen, kwam er spanning. Ik heb de onderstaande recensie gelezen, en dat was nodig want ik had niet alles begrepen, er wordt veel NIET benoemd. De blik op alle belevenissen is haast benauwend, alsof je door een rietje loert, de ogen van Fransje, en dat levert een beperkte visie op. Dat die visie ook iets moois en zelfs poëtisch heeft, dat had ik in de smiezen, maar daar word ik niet gelukkig van. En mij ontbreekt het aan nieuwsgierigheid om te willen raden wat er nou allemaal echt aan de hand is. Afijn, dat is dan weer mijn beperkte blik, zal ik zeggen, dus ik wilde duiding.

Oh, ik snap het. PJ heeft in feite de hoofdrol in de hoofden van Joe, Christof en Fransje, en ze krijgt de tekst ‘hoer van de eeuw’ naar haar hoofd geslingerd op een spandoek wapperend achter het vliegtuigje van Joe, toen ze trouwde met Christof. Over dat vernietigende oordeel wordt al eerder gesproken in een roman geschreven door Metz dat gaat over de overspelige PJ, die Joe uiteindelijk ook te lezen krijgt. Daardoor krijg ik het gevoel dat het een beetje een wraakoefening is naar de femme fatale zonder gevoelsleven die met jan en alleman neukt. En dat gegeven is nou niet per se iets wat me boeit, net zomin als de seksscènes in de laatste 50 bladzijden. Ik lees ze diagonaal met samengeknepen oogwimpers.

Dat je het dorpsleven meemaakt vanuit het perspectief van Fransje is grappig, maar het heeft op mij een wat benauwend effect, ik heb continu het gevoel dat ik ook wil weten hoe anderen erover denken. Ook de vriendschap tussen de jongens, het dorp Lomark, de aanleg van de E981, het vliegtuig van Joe, de rare obsessie met zijn echte naam, de race van Joe in de woestijn, wat was het ook al weer, een quad, een shovel? De verliefdheid van Joe op PJ, en nog zo wat, is weliswaar met humor beschreven, in een korte, directe stijl, maar het duurde lang voordat het boek mijn aandacht had.

Ik snap alle lof, maar ik ben nou niet wat je noemt ondersteboven. Ik zet het weer terug in de straatbieb, en zeg beleefd: dank je wel.

geraadpleegd: https://www.rodemuur.nl/joe-speedboot/